Aan de rand van Maarssen, aan de meanderende Vecht ligt de 17e-eeuwse Buitenplaats Doornburgh. Na jarenlang bewoond te zijn geweest door een katholieke zusterorde, is het sinds drie jaar een plek waar kunst en wetenschap elkaar ontmoeten in de vorm van tentoonstellingen, lezingen, workshops én residenties. ‘Los van de waan van de dag tilt een verblijf hier je uit je vaste spoor’, aldus directeur Joanna van Dorp.
Gedurende vier eeuwen heeft de buitenplaats zich ontwikkeld tot een plek die zich kenmerkt door zowel bezinning als vooruitgang. ‘Amsterdamse regenten lieten in de 17e eeuw zomerverblijven bouwen langs de Vecht’, vertelt Van Dorp. ‘Wie kon, ontvluchtte de warme stad en ging naar buiten.’ Ruim honderdvijftig jaar, tot 1912, was het buitenverblijf in handen van regentenfamilie Huydecoper. In de jaren 50 nam een katholieke zusterorde uit het oosten van het land haar intrek. Van Dorp: ‘Zij streken met 35 zusters neer in het hoofdhuis en gaven de opdracht voor de bouw van een klooster wat super ambitieus was in die tijd.’
Kaders om te begrijpen
Het imposante kloostercomplex dat in 1964 gebouwd werd – er was een lange adem voor nodig om de nodige vergunningen rond te krijgen – is van de hand van architect Jan de Jong, leerling van Dom Hans van der Laan. ‘Van der Laan, monnik en architect, was een van de leidende figuren van de Bossche School’, legt Van Dorp uit. Hij is de bedenker van het plastische getal; een soort van gulden snede in de architectuur. Het gebouw is sober en modern tegelijk en het jongste rijksmonument van Nederland. Het is niet aaibaar, we noemen het ook wel moeilijk mooi.’
De bijzondere architectuur en vooral wat het met je doet noemt kunstenaar/componist Stef Veldhuis ook in een interview over zijn verblijf als artist-in-residence vorig jaar. ‘Heel mooi aan het klooster en eigenlijk aan alle gebouwen van de Bossche school is het spel tussen licht en donker. Het uitgangspunt van de Bossche school is dat we de natuur – dat wat God gemaakt heeft – als mens nooit kunnen begrijpen. We hebben architectuur nodig om de natuur een kader te geven van waaruit wij naar die natuur kunnen kijken om het begrijpelijk te maken.’
Verstilling
Volgens Van Dorp kun je in Doornburgh tegelijkertijd op zoek naar ontmoeting als verstilling. ‘Dit is een plek los van de waan van de dag. Dat is het vanuit de geschiedenis altijd al geweest. Eerst als buitenplaats, later als klooster. Die kwaliteiten hebben we cadeau gekregen. Er is ruimte waar dingen kunnen ontstaan; of je nu op zoek bent naar stilte of verwondering.’
Het park van Doornburgh is één van de plekken voor verstilling. ‘Het is een parel aan de Vecht. De 9 hectare grote tuin is ontworpen door tuinarchitect J.D. Zocher. We hebben kronkelende paden, fruitbomen, een moestuin, kippen, bijzondere planten en veel vogels. ‘
Terugtrekken kun je je ook in de voormalige kloostercellen waar de artists-in-residence en journalists-in-residence – er is plek voor drie – verblijven. ‘Een klein, sober appartement – met comfortabel matras – en een eigen douche. Op de eerste verdieping zijn – daar waar de zusters vroeger sliepen – de werkkamers.’
Plek voor ontmoeting
Aan de andere kant is er plek voor ontmoeting, reflectie en verdieping op Doornburgh. Van Dorp: ‘Bijvoorbeeld al door de kunst – uit de vaste collectie of in de tijdelijke tentoonstellingen – die verrast.’ Eerder presenteerde de buitenplaats onder andere tentoonstellingen met het werk van de Russisch-Nederlandse kunstenaar Masha Trebukova, de Griekse Janis Rafa en kunstenaar David Bade.
Van woensdag tot en met zondag is de buitenplaats toegankelijk voor publiek en zijn er – naast een restaurant – ook regelmatig lezingen en concerten op het snijvlak van kunst en wetenschap. ‘Een deel van de week heb je het klooster voor jezelf en mag je de kippen voeren, op andere dagen kun je als journalist- of artist-in-residence aansluiten bij de activiteiten om je te laten verwonderen. Een verblijf op Buitenplaats Doornburgh tilt je hopelijk uit je vaste sporen, en geeft ruimte voor nieuwe perspectieven.’
Tekst door Noortje van Dorp.