De lichting van 2019
Vorig jaar begonnen de eerste trainees als onderzoeksjournalist via de regeling Jong Talent. Hoe kijken ze tien maanden later naar hun beslissing om bij de krant te gaan werken?
Sarah Haddou
Datajournalist de Volkskrant
Ze is 26 jaar, heeft meerdere datastudies achter de rug – ‘ik houd van cijfers’ – maar ook haar master journalistiek zat nog vers in het geheugen toen in 2019 de vacature voor onderzoeksjournalist bij de Volkskrant voorbij kwam. Sarah Haddou werkt sinds september als datajournalist via de Regeling Jong Talent van het Fonds BJP. ‘Ik kan steeds vaker zelf verhalen ontdekken en aanzwengelen, in plaats van ondersteunend onderzoek verrichten. Dat maakt mijn werk veel interessanter.’
Datajournalistiek is in opmars. Ook grote kranten als de Volkskrant hebben een aparte redactie ingericht. ‘Het is een stuk minder nerdy dan je denkt’, zegt Haddou . De essentie van een goede datajournalist is volgens haar daar je door de cijfers heen het verhaal weet te lezen. Die combinatie van data en tekst past haar goed: ‘Ik zag mijzelf niet de rest van mijn leven alleen verhalen schrijven, maar zoals het nu gaat, geeft het me veel energie.’
De Regeling Jong Talent geeft Haddou, samen met acht andere jonge journalisten, de kans om de kneepjes van het vak te leren op een gerenommeerde onderzoeksredactie tegen een regulier salaris. Wat in haar voordeel werkt, is dat datajournalistiek steeds vaker een rol speelt in onderzoeksjournalistiek. En dus haar rol serieuzer wordt genomen.
Haddou kwam bij de Volkskrant op gesprek via de Vileine Academie, een vrouwennetwerk in de journalistiek. Tijdens dat gesprek kwam het traineeship voor een onderzoeksjournalist ter sprake, waar Haddou ja op zei. In het begin stoorde het haar niet dat haar naam niet altijd in de byline terecht kwam als ze data aanleverde voor een verhaal. Daar is ze wel zelfbewuster over geworden. ‘Ik vond het eerst niet belangrijk. Maar in de journalistiek wordt vooral gekeken naar wat je hebt geschreven. Ik hecht nu iets meer aan die naamsvermelding.’
Het helpt ook dat de coronacrisis datajournalistiek een grote slinger heeft gegeven. ‘Mensen verslinden cijfers, ze lijken onverzadigbaar in deze tijd als het om data gaat.’ Maar cijfers alleen zijn nooit genoeg voor een stuk: ‘Voor een goed verhaal moet je altijd beginnen met een hypothese, een idee: wat is het verhaal? De cijfers gebruik ik om te toetsen of die hypothese klopt en hoe het echt zit.’
Arjan RienksDagblad van het Noorden/Leeuwarder Courant
‘In het begin verbaasde het me dat bij een regionale krant iets veel sneller nieuws is.’ Dat was de jonge journalist niet gewend na bij zijn lange stage bij NRC Handelsblad. Arjan Rienks (26) werkt via de Regeling Jong Talent van het Fonds BJP als onderzoeksjournalist bij Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant. Hij heeft in korte tijd heel veel geleerd: ‘Dat ik Fries spreek, helpt me wel om snel een vertrouwen en een netwerk op te bouwen.’
Niet alle journalisten met een masterstudie – Rienks groeide op in Friesland en studeerde aan de RUG in Groningen – opteren voor een baan bij regionale media. Terwijl juist daar de behoefte aan verdiepende journalistieke groot is. ‘Door tijdgebrek blijven verhalen die dieper graven vaak liggen.’
Van een succesvolle – verlengde – stageperiode bij een landelijke kwaliteitskrant kwam Arjan Rienks (26) als onderzoeksjournalist terecht op een krant waar de meeste journalisten zo hard moeten buffelen dat uitzoekverhalen een luxe vormen. ‘Ik besef dat ik als “vrijgesteld” onderzoeksjournalist natuurlijk een uitzonderlijke positie heb.’ Maar de redactie waardeert het erg dat hij met een ander type artikelen aankomt. ‘En regelmatig werk ik aan gezamenlijke producties, waarbij ook een nieuwsverslaggever vrijgesteld wordt voor onderzoek.’
Zo deed hij met de onderwijsverslaggever onderzoek naar Friese dependance van de Groningse universiteit waar veel minder studenten op afkomen dan vooraf was gedacht. Signalerende nieuwsberichten daarover waren er legio. Maar nu kreeg de onderwijsverslaggever samen met Rienks ook grip op de achterliggende oorzaken. ‘Dat was een dankbare productie.’
De regio heeft ook zo zijn lastige kanten. ‘Voor een buitenstaander, iemand uit de Randstad bijvoorbeeld, is het lastiger om vertrouwen te winnen.’ Het helpt dat Rienks Fries spreekt. ‘Dan hoor je net wat meer, net wat sneller.’
Hij is gevraagd door zijn werkgever om een jaar langer te blijven. Dat is een aantrekkelijk aanbod vindt Rienks: ‘Dit is voor mij een uitstekende leerschool. Leren lange verhalen schrijven, dat is normaal niet iets wat je bij de start van je carrière veel kans voor krijgt.’